Lorea, oinetxe baten oinordekoa, umezurtz geratu da eta bere osaba eta tutore Jaunbeltzekin bizi da. Lirain, etxeko morroia, eta Lorea elkarrekin maiteminduta daude, baina Jaunbeltzek ez du harreman hau begi onez ikusten, Lorea berarentzat nahi du-eta. Lirainek amets egiten du Zorgineta izeneko kondairazko herrira heltzen den dantzari bat dela. Bertan txapelketa bat egongo da eta irabazlea benetan bere Lorea maitea den erreginarekin ezkonduko da. Alabaina, Jaunbeltz irudikatzen duen Zaldun deabruzko pertsonaiak ere saria irabazi nahi du. Zorgineta apaintzen da eta segizioa agertzen da, maitagarrien Erregina laguntzeko. Bi pertsonaiek erronka jotzen dute, eta Dantzaria irabazle ateratzen da, Zaldun bere jarraitzaileek ere mespretxatzen dutelarik. Dantzaria erreginarenganaino heltzen da, eta honek dantza bat agintzen du bere ohorez.

Mikel, euskal pilotaria, Ameriketan hainbat urte arrakastatsu eman eta gero, ospez beterik itzultzen da bere arrantzale herrira, justu-justu bere zaindariaren jaietan. Heltzean, konturatzen da Uxoak, bere emaztegaiak, beste ezkongai bat duela,pilotari famatua bera ere bai, baina hala ere Mikelen zain dagoela. Bi aurkariek pilota partida bat jokatzeko erronka jotzen dute. Mikelek irabazten du eta herri osoak ospatzen du bere garaipena. Eta San Pedroko jaia ospatzen dute Kaxarranka dantza ezagunarekin.

Oraindik sorginen sineskeriei eta akelarreei eusten dien euskal herritxo batean gertatzen da. Kardinek, bere amonarekin bizi den neskato umezurtzak, hiru ezkongai ditu (arrantzale bat, artzain bat eta militar bat), eta hirurekin maiteminduta dagoela uste du.

Pinpilinpausa hiltzear dago eta, hil ondoren, bere senar Aiko Maikok, bere gaztetasuna eskaintzen dio zeruari bere emaztea berpiztearen truke. Eskaera onartu egiten da eta eskenatokian Odoloste izeneko mutila agertzen da, Pinpilinpausarekin maitemintzen da eta honek ere maite du. Azkenean, epaiketa batean Aiko Maikok bere gaztetasuna berreskuratzen du eta arian-arian Pinpilinpausa hiltzen da.