Olaeta Baleten jatorria 1927an kokatzen da, Segundo Olaetak Elai-Alai delakoa sortu zuenean Gernikan. “Elai alaiak” euskal dantzen lehenengo taldea izango da, eta baita dantzarien lehen konpainia misto espainiarra ere. Gernikatik Frantziara igaro ziren, han Oldarra taldea sortuz. Haren emankizunek geroz eta profesionaltasun handiagoa lortu zuten, 1948an Olaeta Baleten taldea sortu zen arte. Hura lehenengo aldiz jardungo zen Gernikako Lizeoan, ondoren Madrilgo Lope de Vega Antzokian eta ondoren... mundu osoan zehar barreiatutako emankizunen 60 urte jarraituko dute.
Balet handien argudio eta musikak ikus ditzakegu: Coppelia; Zisneen lakua; Silfideak... George Balanchineren araberako kanona, Balet Klasikokoa. ABAOren ohiko laguntzailea. Bere baletek opera handitan parte hartu zuten, adibidez Perlen arrantzalea, Lucrezia Borgia eta Giocconda operetan, besteak beste. Euskal folklorea eta balet klasikoa saretuz, aberastuz, Olaeta Baletak berritzaile agertzen dira eta, horrela, Euskal Baleta sortu.
Segundo Olaetak elizpeko aurreskua eta ereglak berreskuratu zituen, eta Arretxinagako San Migelen zortzikoa sortu zuen, bai musikaren aldetik, bai koreografiaren aldetik. Haren ondorengo naturalak, Victor Olaetak, txikitatik arnastu zuen folklorea, eta Paris, Londres eta New Yorkeko Eskola Akademikoko bere ezagutzak erantsi zizkion folklore hari. Horrez gain, musikaren alorrean prestakuntza sendoa ere hartzen du, Balet Euskalduna sortzeari ekiteko prest egonez. Victor Olaetaren koreografia sormenen artetik azpimarragarriak dira Oinkarin, Guridiren musikarekin; Lau urtaroak, Jose Francoren partituran oinarrituta, eta Urbeltzeko Laminak, Aita Donostiarena.
